مدل سازی فرسایش پذیری خاک در منطقۀ خور و بیابانک با استفاده از شاخص های دورسنجی

فرسایش خاک توسط نیروی توأمان فرایندهای آب و باد سبب تخریب اراضی در سطحی گسترده می شود. بنابراین مدل سازی منطقه ای فرسایش پذیری یکی از مناسب ترین راهکارهای تخمین هدررفت خاک محسوب می گردد. لذا هدف از این پژوهش، تدوین یک مدل منطقه ای فرسایش پذیری توسط روش های آماری، از طریق رابطه سنجی بین پارامترهای فیزیکی خاک و شاخص های دورسنجی در خور و بیابانک است. روش نمونه برداری میدانی، از نوع ترانسکت خطی بوده و در امتداد آنها، 33 نمونه خاک از عمق 0 تا 50 سانتی متر برداشت شد. با انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، میزان عناصر ماسه، رس، سیلت، کربن و مادۀ آلی اندازه گیری و سپس مقادیر فرسایش پذیری در قالب فاکتور k و شاخص sei محاسبه شد. در مرحلۀ بعد، تصویر سنجندۀ oli منطبق با زمان نمونه برداری میدانی از پایگاه اینترنتی usgs اخذ و با اعمال توابع clay، ndvi، gosavi، savi، tsavi، ndsi، sci و gsavi، مقادیر شاخص های مزبور استخراج گردید. درنهایت، با استفاده از آزمون پیرسون، همبستگی بین عناصر فیزیکی و فرسایش پذیری خاک با شاخص های دورسنجی محاسبه و در پایان جهت مدل سازی sei و k، از طریق رگرسیون ساده و چندگانه، مبادرت به رابطه سنجی بین پارامترهای مذکور گردید و از بین آن ها مناسب ترین مدل ها باارزش رجحانی بالاتر انتخاب شد. نتایج مدل سازی نمایانگر حداکثر ارتباط خطی sei با شاخص های savi، ndvi و tsavi به ترتیب با ضریب تعیین 0/69، 0/66 و 0/66، و رابطۀ خطی فاکتور k با شاخص های ndsi، savi و sci، به ترتیب با ضریب تعیین 0/630، 0/61 و 0/58 در سطح 99 درصد است. نتایج رگرسیون چندگانه نیز بیانگر بالاترین ارتباط sei و k با اجماع گروهی شاخص های دورسنجی به ترتیب با ضریب تعیین 0/517 و 0/564 و خطای برآورد 0/0031144 و 0/0092369  در سطح 99 درصد است. بنابراین از طریق شاخص های دورسنجی و مدل های آماری تک متغیره و چندمتغیره، می توان میزان فرسایش پذیری خاک را برآورد نمود که امکان تخمین سریع و نسبتاً دقیق مقادیر sei و k را در منطقۀ خور و بیابانک فراهم می آورد.